به نقل از «تین نیوز»

روند کُند تکمیل کریدور شمال جنوب؛ لزوم تمرکز بر شاخه شرقی و رفع سوء مدیریت در ساخت!

تاریخ انتشار: ۶ اردیبهشت ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۷۶۱۳۶۲۰

تین نیوز

در حالیکه طرح اولیه کریدور شمال - جنوب به دلیل تحریم مسیرهای ترانزیتی روسیه مختل شده است، می بایست روی شاخه شرقی به عنوان مسیر و بازار جدید منتهی به آسیای میانه تمرکز کرد.

به گزارش تین نیوز به نقل از بازار، موضوع کریدور ترانزیتی بین المللی شمال – جنوب طی سال های اخیر و پس از گذشت بیش از ۲۰ سال، به یکی از فرسایشی ترین موضوعات در زمینه توسعه ترانزیت ایران تبدیل شده است.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

اگرچه موافقتنامه این کریدور نخستین بار درشهریور ماه سال ۱۳۷۹ و در زمان دولت اصلاحات به امضا رسید، اما همچنان حلقه مفقوده رشت  آستارا و همچنین سوء مدیریت موجود طی سال های گذشته منجر به عدم راه اندازی این کریدور شده است.

حمایت صندوق توسعه حمل و نقل کشور از طرحی عجیب!

در راستای ادعای دولتمردان و طرح های عجیب آنها برای کریدور شمال – جنوب، داوود دانش جعفری رئیس صندوق توسعه حمل و نقل ایران که اخیرا در بیست و هفتمین نمایشگاه بین المللی حمل و نقل و خدمات لجستیکی، تجهیزات و تکنولوژی های انبارداری (ترنس راشا) شرکت داشته، با طرح مسیری عجیب، اعلام کرده که این مسیر منجر به توسعه و رونق بخشی به کریدور ترانزیتی کریدور شمال – جنوب خواهد شد.

به گفته وی، این خط ریلی قرار است از چابهار آغاز شده و پس از عبور از زاهدان به سمت بیرجند، اینچه برون و سرخس کشیده شده و سپس با سمت ترکمنستان سیر نماید.

دانش جعفری گفته است خط آهن جدیدی در شرق ایران در مسیر چابهار به سمت زاهدان و بیرجند و مرز ترکمنستان در دستور کار است که اجرای آن نیاز به سرمایه گذاری جدید دارد که صندوق توسعه حمل و نقل پیگیر آن است و اگر این مسیر ریلی تکمیل شود بستر توسعه بخش دیگری از توسعه ظرفیت حمل و نقل شمال – جنوب فراهم می شود.

اگرچه نفس راه اندازی چنین خطی که در حقیقت شاخه شرقی کریدور شمال – جنوب را در بر می گیرد، بسیار مفید بوده و فعالان حوزه حمل و نقل سال ها بر آن تاکید داشته اند، اما مشخص نیست اساسا چرا وقتی خط اصلی چابهار به زاهدان هنوز نیمه کاره بوده و به تمام نرسیده، چرا باید خطی به موازات آن کشیده شود که این موضوع نیازمند شفاف سازی طرح مذکور توسط صندوق توسعه حمل و نقل کشور و دیگر نهادهای ذیربط است.

مشکل شاخه غربی کریدور شمال - جنوب

کریدورهای بین المللی ترانزیتی به صورت منطقی و طبیعی بر اساس شرایط زئوپولیتیک و زئواکونومیک کشورهای مسیر ساخته می شوند. بدین معنا که اگرچه سرزمین های اشغالی در حاشیه دریای مدیترانه می توانند نقطه اتصال صادرات ایران و کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس به این دریا و جنوب اروپا باشند، اما به دلیل شرایط نا مساعد سیاسی میان دو طرف، امکان تاسیس چنین کریدوری اساسا وجود ندارد.

در دیگر مسیرهای ترانزیتی نیز این قاعده حمکفرما بوده و تفاوتی ندارد. افزایش تنش میان تهران و باکو طی ماه های اخیر و تغییرات ایجاد شده در صحنه زئوپولیتیک منطقه قفقاز که از مهمترین مشکلات موجود میان دو طرف است، منجر به تبدیل شدن موضوع شاخه غربی عبوری از جمهوری آذربایجان به یکی از چالشی ترین موضوعات شده است. به طوریکه حتی در صورت ساخت این مسیر به دلیل بی ثباتی موجود میان روابط میان تهران و باکو، دستکم در شرایط فعلی تمرکز بیشتر بر روی این مسیر چندان به منطقی نمی رسد.

اگرچه این مسیر، در حقیقت مسیر اصلی و سنتی کریدور شمال – جنوب محسوب می شود، اما مشکلات دیگری همچون بی ثباتی امنیتی در منطقه قفقاز و همچنین تغییرات مختصات ژئوپولیتیک منطقه به دلیل جنگ اوکراین، از دیگر دلایل بی رغبتی دو طرف به ادامه ساخت این مسیر شده است. چراکه بر اساس نقشه اولیه کریدور شمال – جنوب، قرار بود بار صادراتی از هند به عنوان چشمه بار این کریدور با عبور از ایران و جمهوری آذربایجان راهی روسیه شده و در نهایت راهی بندر هلسینکی فنلاند شود.

در حقیقت بار صادراتی هند قرار بود از طریق این کریدور راهی اروپا شود. اما با توجه به تحریم های سفت و سخت وضع شده علیه مسکو طی ماه های اخیر، ادامه مسیر کریدور شمال – جنوب از بندر سنت پترزبورگ به سمت هلسینکی میسر نیست. در حقیقت، از این منظر باید گفت که کریدور شمال – جنوب (INSTC) به معنای مفهوم سنتی و اصلی خود دچار اختلال شده است. چراکه یک کریدور ترانزیتی از سه عنصر تشکیل می شود: چشمه بار، مسیر ترانزیتی و بازار هدف. این در حالیست که اکنون در مفهوم سنتی کریدور شمال – جنوب، بازار هدف یعنی اروپا در عمل حذف شده و چنین کریدوری دیگر مفهوم و مصداق عینی سابق خود را نخواهد داشت!

اهمیت شاخه شرقی یا کریدور شمال – جنوب جدید!

شاخه شرقی کریدور شمال – جنوب که اکنون باید به نوعی آن را کریدور شمال – جنوب جدید نامید، بازاری متفاوت از بازار اصلی این کریدور یعنی اروپا دارد. در حقیقت، در این شاخه، مقصد بارهای صادراتی هند کشورهای آسیای مرکزی به علاوه روسیه محسوب شده و دیگر اروپا مطرح نیست و دقیقا به دلیل همین تغییر بازار باید به آن لقب کریدور جدید شمال – جنوب را داد.

اگرچه حجم بازار آسیای مرکزی با اروپا به هیچ عنوان قابل قیاس نیست، اما در شرایط فعلی و افزایش همکاری های ایران با سازمان های شرقی همچون سازمان همکاری شانگهای یا اتحادیه اقتصادی اوراسیا، باید آن را به چشم بازاری نسبتا نو برای کشور در نظر گرفت.

از منظر شرایط توپوگرافی نیز مسیر شرقی به دلیل عبور از دشت های کویری، دستکم تا ترکمنستان مسیری هموار داشته و تنها مشکل پیش رو، وجود روان شن ها در استان سیستان و بلوچستان و بخش هایی از خراسان جنوبی است. لذا ساخت این مسیر سریعتر و ارزانتر خواهد بود و از این حیث، با مسیرهای غربی قابل قیاس نیست.

اما به لحاظ کارکرد داخلی این شاخه، مهمترین موضوع پیش رو، تجاری سازی و رونق اقتصادی استان سیستان و بلوچستان است که به شرط اجرای اصولی و با برنامه این مسیر، می توان چشم انداز بسیار روشنی برای آینده اقتصادی مردم این استان متصور شد.

در بعد خارجی نیز، توسعه شراکت تجاری به هند به عنوان یکی از دو چشمه اصلی بار آسیا، طبعا مواهب اقتصادی گسترده ای برای ایران در بر خواهد داشت.

همچنین بازارهای جدید موجود در این مسیر، به ویژه ترانزیت محصولات نفتی، کودها و سموم شیمیایی، دارو، مواد اولیه پتروشیمی و ... از جمله آیتم های تجاری پر حجم در روابط تجاری میان روسیه و هند هستند که ترانزیت آنها از خاک ایران می تواند تا حد زیادی برای کشور درآمدزایی ارزی ایجاد نماید.

آخرین اخبار حمل و نقل را در پربیننده ترین شبکه خبری این حوزه بخوانید

منبع: تین نیوز

کلیدواژه: کریدور ترانزیتی نمایشگاه بین المللی اینچه برون ترکمنستان سرمایه گذاری حاشیه خلیج فارس قفقاز بندر هلسینکی مسکو سازمان همکاری شانگهای خراسان جنوبی ترانزیت ریلی کریدور شمال جنوب راه آهن اینچه برون ترانزیت ایران بندر هلسینکی آسیای میانه کریدور ترانزیتی راه آهن رشت به آستارا منطقه قفقاز صندوق توسعه حمل و نقل کریدور شمال شاخه شرقی

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.tinn.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «تین نیوز» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۷۶۱۳۶۲۰ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

لزوم اعتبار ۱۰۰ همتی برای تکمیل پروژه‌ های آب و خاک

به گزارش خبرگزاری مهر به نقل از وزارت جهاد کشاورزی، صفدر نیازی شهرکی در خصوص استفاده از کمک‌های بخش خصوصی در اجرای پروژه‌های آب و خاک افزود: موضوع عملیات آب و خاک، ارتقای راندمان آبیاری و همین‌طور ارتقای حاصلخیزی خاک است که برای ما اهمیت ویژه‌ای دارد.

وی با بیان این که در بحث بهره‌وری آب، پروژه‌های متعددی در کشور در دست اجرا است، اظهار داشت: سامانه‌های آبیاری تحت فشار و سامانه‌های آبیاری نوین یکی از این پروژه‌ها است. همچنین مرمت قنوات، اجرای شبکه‌های آبیاری بخصوص شبکه سه و چهار، تجهیز و نوسازی اراضی، تسطیح اراضی، احداث و ترمیم آب‌بندان‌ها، پوششی کردن کانال‌های خاکی با بتن یا انتقال آب با لوله و اجرای سیستم‌های کم فشار در باغات سنتی مجموعه اقداماتی است که در حوزه زیرساخت اجرا می‌کنیم.

با اعتبارات دولتی اجرای پروژه‌ها ۲۰۰ سال طول می‌کشد

معاون آب و خاک وزارت جهاد کشاورزی تصریح کرد: کارهای خوبی تاکنون انجام شده و کارهایی نیز باقی مانده است، منابع تخصیص یافته توسط دولت هم در بودجه تعریف شده و مشخص است، سالانه سه تا چهار هزار میلیارد تومان به این بخش از سوی دولت اختصاص می‌یابد در صورتی که نیاز این بخش خیلی زیاد است.

نیازی یادآور شد: بر اساس برآوردهای انجام شده برای تکمیل پروژه‌های آب و خاک و اجرای زیرساخت‌ها، حدود هزار همت پول نیاز داریم که با تخصیص چهار تا پنج همت در سال، اجرای پروژه‌های ما ۲۰۰ سال طول می‌کشد.

وی ادامه داد: منابع آبی ما اجازه نمی‌دهند که این میزان صبر کنیم، بنابراین تصمیم گرفتیم که از سرمایه سرمایه‌گذاران بخش خصوصی برای تکمیل پروژه‌ها استفاده کنیم. مجموعه‌ای به اسم سرمایه‌گذار وارد سیستم زیرساخت کردیم. این سرمایه‌گذاران طی تعاملات یا قراردادی با صاحب زمین، اراضی کشاورزی را اجاره می‌کنند و به میزان اجاره، در آن زمین سرمایه‌گذاری می‌کنند و یا خود بهره‌برداران منابع می‌آورند تا پروژه‌ها اجرا شوند.

معاون آب و خاک وزارت جهاد کشاورزی درباره میزان اعتبارات جذب شده از مسیر سرمایه‌گذاران در سال گذشته افزود: ما میزان سرمایه‌گذاری بخش خصوصی در سال ۱۴۰۲ را حساب نکرده‌ایم زیرا منابع جذب نشده و تازه تخصیص داده شده است.

وی اظهار داشت: اما برای سال ۱۴۰۱ در آذربایجان شرقی در بحث آبیاری و زهکشی دو تا سه پروژه داشتیم که در ۲۱۰۰ هکتار اجرا شد و ۶۴ میلیارد تومان سرمایه‌گذاری انجام شد؛ در ایلام دو ایستگاه اجرا کردیم و ۵۰۰ میلیون تومان سرمایه‌گذاری شد؛ در چهارمحال و بختیاری هشت ایستگاه پمپاژ با وسعت اراضی زیر کشت ۱۶۶۰ هکتار با سرمایه‌گذاری ۵۳ میلیارد تومان اجرایی شد؛ در کردستان در حوزه تأمین و انتقال آب ۲۱ پروژه با ۹ میلیارد تومان سرمایه‌گذاری، اجرا شد و در جاده بین مزارع این استان هم ۱.۵ میلیارد تومان سرمایه‌گذاری شد.

۱۲۷ میلیارد تومان حجم سرمایه‌گذاری بخش خصوصی در سال ۱۴۰۱

نیازی کل حجم سرمایه‌گذاری توسط بخش خصوصی در ۱۴۰۱ را ۱۲۷ میلیارد تومان اعلام کرد و گفت: این سرمایه‌گذاری‌ها در حوزه شبکه، ایستگاه پمپاژ و تأمین و انتقال آب اجرایی شد.

وی اضافه کرد: در سامانه آبیاری تحت فشار که استقبال خوبی توسط بهره‌بردار انجام می‌شود، ۴۳۸ پروژه اجرا کردیم. ۲۱ هزار و ۲۶۴ هکتار به کمک خودیاری مردم بوده است و یکهزار و ۱۸ میلیارد تومان سرمایه‌گذاری توسط مردم (علاوه بر خودیاری که برای اعتبارات دولتی باید بدهند) انجام شده است.

معاون آب و خاک وزارت جهاد کشاورزی با اشاره به نامگذاری امسال با عنوان «جهش تولید با مشارکت مردم» از سوی مقام معظم رهبری گفت: تلاش داریم در بخش آب و خاک از مشارکت مردم استفاده کنیم، از آنجایی که ۹۸ درصد بخش کشاورزی در اختیار مردم است، در حوزه آب و خاک هدف‌گذاری کردیم که بتوانیم پروژه‌های بیشتری را با کمک مردم اجرایی کرده و حداقل دو هزار میلیارد تومان سرمایه توسط بخش خصوصی تأمین کنیم.

به گفته وی، سرمایه بخش خصوصی توسط مردم یا بعضاً بنیادهایی مثل برکت تأمین خواهد شد، در سال گذشته در حوزه قنوات از بنیاد برکت ۵۰ میلیارد تومان کمک گرفتیم و امسال هم با آنها برای تأمین اعتبار تفاهم‌نامه داریم.

معاون وزیر جهاد کشاورزی اظهار داشت: نظر ما تأمین ۲۰۰ میلیارد تومان اعتبار توسط بنیاد برکت بود اما آنها ۵۰ میلیارد تومان را پذیرفتند و قرار شد اگر بخواهند کل اعتبار مد نظر ما را تأمین کنند، جلسات کارشناسی با آنها برگزار کنیم.

وی کمک‌های بنیاد برکت را بلاعوض اعلام کرد و افزود: بنیاد برکت پرداخت بخشی از هزینه پروژه مثلاً ۲۰ درصد آن را تقبل می‌کند، بخش دیگری از آن توسط دولت تأمین می‌شود و بقیه را کشاورز پرداخت می‌کند.

نیازی گفت: بعضی از استان‌ها به‌ویژه استان‌های شرقی خیّر قنات پیدا کرده‌اند، خیّرهایی هستند که یک عددی را کمک می‌کنند تا قناتی برای روستا آباد شود. این مجموعه اقداماتی است که برای پروژه‌های خرد داخل مزرعه اجرایی می‌کنیم. در پروژه‌های خرد راحت‌تر بخش خصوصی جذب می‌شود.

وی درباره میزان کمک نهادها اضافه کرد: برای پروژه‌های خرد، نهادها پول‌های درشتی کمک نمی‌کنند اما امیدواریم از بنیاد برکت بتوانیم پولی بگیریم. بنیاد مستضعفان و جانبازان هم به مناطق محروم کمک می‌کند، ما با این دو مجموعه جلساتی داشتیم تا بتوانند به حوزه زیرساختی کشور کمک کنند.

معاون آب و خاک وزارت جهاد کشاورزی خاطرنشان کرد: آورده‌های مردمی در پروژه‌های آب و خاک قابل توجه‌تر است و حتماً دو هزار میلیارد تومانی که به‌عنوان آورده مردمی در برنامه‌های ما پیش‌بینی شده است، امسال محقق خواهد شد.

استفاده از فاینانس چین در پروژه‌های کلان

نیازی درباره نحوه تأمین اعتبار پروژه‌های کلان حوزه آب و خاک گفت: ما در بخش آب و خاک دو پروژه کلان داریم، یکی بحث فاز دوم طرح خوزستان و ایلام که از ۵۵۰ هزار هکتار، حدود ۳۰۰ هزار هکتار آن اجرا شده است.

وی افزود: برای تأمین آب پروژه که در حوزه وزارت نیرو است و شبکه‌های سه و چهار که حوزه ما قرار دارد، ۱۸۰ میلیارد تومان پول نیاز داریم، این رقم، مبلغ سنگینی است و بودجه عمومی کشور تکافوی اجرای آن را نخواهد داد.

معاون آب و خاک وزارت جهاد کشاورزی با بیان این که برای تکمیل این پروژه، دو مسیر را پیگیری می‌کنیم، اضافه کرد: یکی از این مسیرها که در قالب بودجه ۱۴۰۲ هم پیش‌بینی شده بود، فروش سهم دولت در نیشکر و صنایع جانبی آن است تا درآمد حاصل را در این پروژه هزینه کنیم.

وی ادامه داد: برای پروژه ۵۵۰ هکتاری و پروژه تکمیل زیرساخت استان‌های شمالی در بخش کشاورزی حدود ۷۶ همت پول نیاز داریم.

نیازی تصریح کرد: پروژه تکمیل زیرساخت سه استان شمالی شامل تجهیز و نوسازی، بازچرخانی، آب‌بندان، بتنی کردن کانال‌ها و … در قالب یک بسته کامل است، هدف این پروژه تأمین یک میلیارد متر مکعب آب و انجام دو تا سه کشت در برخی از اراضی است.

وی اظهار داشت: در سفر سال گذشته رئیس‌جمهور به چین، پروژه‌های متعددی برای فاینانس مطرح شد و چین دو پروژه ما را برای فاینانس قبول کرد که قرار است برای پروژه خوزستان یک میلیارد دلار و برای پروژه زیرساخت شمال ۲۲۰ میلیون دلار از منابع مالی چین اختصاص یابد.

معاون وزیر جهاد کشاورزی با اشاره به این که تفاهم اولیه انجام شده است و خود کشور چین استقبال کرد و پذیرفت که این دو پروژه را فاینانس کند، گفت: اکنون بحث اقدامات بانک مرکزی مطرح است که نحوه انتقال این پول و تبدیل یوان چین به ریال چگونه باشد، زیرا پروژه‌های ما ارزبری ندارند و ریال‌بر هستند. برای اجرای پروژه‌های خود نیازی به واردات ماشین‌آلات نداریم.

وی افزود: در حال حاضر به شدت پیگیریم که بتوانیم از موضوع فاینانس که متأسفانه زمان‌بر هم شده است، برای اجرای این دو پروژه استفاده کنیم و موضوع فاینانس را در ۱۴۰۳ نهایی کنیم.

کد خبر 6094425 فاطمه صفری دهکردی